کسب و کار یا بیزینس (Business) را می‌توان یک سازمان که برای فراهم کردن کالا، خدمات یا هر دو برای مشتری ایجاد شده است، در نظر گرفت که معمولا رسالت اقتصادی نیز بزرگترین هدف آن است. در این مقاله به دگرگونی وضعیت کسب و کار در طول تاریخ می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
البته لطفا در نظر داشته باشید که جدا از اینکه مطمئنا بررسی وضعیت کسب و کار از گذشته تا امروز، به صورت کامل در یک مقاله کوتاه در وبلاگ نمی‌گنجد، بررسی آن به نوع صنعت و کسب‌و‌کار نیز بستگی دارد. لذا در این مقاله سعی کرده‌ایم با نگاهی متفاوت، دگرگونی وضعیت کسب و کار در طول تاریخ را بررسی نماییم.
تاریخچه تجارت
تجارت در دوره‌های رشد حیات بشری را می‌توان به صورت ذیل تقسیم کرد:
۱) عصر کشاورزی (که توام با موانع و مشکلاتی مانند سیل، زلزله و قحطی است)
۲) عصر صنعت (که توام با مشکلات فیزیکی، کمبود فضا و نیرو است)
۳) عصر اطلاعات (که توام با خطراتی مانند سرقت اطلاعات و بهره برداری سوء می‌باشد)
کسب و کارهای عصر کشاورزی، همانگونه که از نام این دوره مشخص است منوط به زراعت و فعالیت‌های کشاورزی و نهایتا دامداری بوده است. در این دوره با توجه به تولیدات و کالاهای محدود، مبادلات بصورت پایاپای و در حد رفع نیازهای ضروری انسانها صورت می‌گرفته است.
رفته رفته بازارها و مبادلات، رشد یافتند؛ تا جایی که حتی در قرن سوم هجری که دوره شکوفایی تمدن اسلامی و رونق تجارت و شهرنشینی بوده است، تشکل افزارمندان و صنعتگران بر اساس حرفه‌ها و پیشه‌ها بوجود آمد و اصناف مختلفی شکل گرفتند.
با گذشت زمان، صنعتگران ماهری که با هم در یک شهر زندگی می‌کردند، متوجه شدند که می‌توانند با تشکیل اصناف مختلف، به یکدیگر کمک کنند. این اصناف استانداردهای صنایع دستی خاصی را در هر شهر تنظیم می‌کردند. آنها همچنین به‌عنوان اتحادیه‌های اولیه عمل می‌کردند و مطمئن می‌شدند که صنعتگران از کیفیت استانداردی مناسبی برخوردار هستند.
به طور کلی، اعضای هر صنف را استادکاران، شاگردان و کار آموخته‌ها تشکیل می‌دادند. استادکاران، صاحبان کارگاه‌ها بودند که به شاگردان کار می‌آموختند. کارآموخته‌ها کسانی بودند که دوره شاگردی را تمام کرده بودند ولی نمی‌توانستند به مقام استادکاری برسند. چراکه هر صنف، موازین مربوط به خود را مقرر می‌کرد و عده استادکاران محدود بود!
ساختار و وضعیت کسب و کار در قرون وسطی تغییر یافت. به جای یک سازمان سست از صنعتگران مختلف، مجموعه‌ای سخت‌گیر از متخصصان ماهر بوجود آمد. مجموعه اصناف آن دوران به منظور حفظ شهرت صنایع شهرهای مختلف دست به کار شده بودند.
قدرت مجموعه اصناف از آغاز قرن ۱۷ میلادی در انگلستان روبه زوال گذاشت. جوامع صنفی فرانسه تا قرن ۱۸ میلادی رونق داشتند تا آنکه انقلاب کبیر فرانسه، بساط آنها را بر چید. سازمان‌های اصناف آلمانی به تدریح در قرن ۱۹ میلادی از بین رفتند. سازمان‌های اصناف ایتالیا نیز در همین قرن بر افتادند!
فناوری تولید انرژی در مقیاس وسیع مانند نیروی بخار، بنزین و موتورهای الکتریکی سرنوشت کسبوکارهای جهان را تغییر داد. بین سالهای ۱۸۵۰ و ۱۹۱۴، کارگاه‌های کوچک به تدریج از دور خارج شدند و کارخانه‌های بزرگ جای آنها را گرفتند.
پس از انقلاب صنعتی، دیگر به صرفه نبود که یک آهنگر در کارگاهی کوچک در دهکده‌ای کوچک کار کند. در عوض، ساخت کارخانه‌هایی که منابعی مانند آهن خام را به صورت انبوه تولید می‌کردند و از آن آهن خام به‌منظور تولید کالاهای نهایی بهره می‌بردند، کارآمدتر بود.
در آستانه جنگ جهانی اول، اقتصاد اروپا تحت سلطه کارخانه‌های بزرگ بود. در همان زمان، رشد جمعیت در سرتاسر جهان در حال انفجار بود. این امر منابع کار ارزانی را برای اقتصادهای در حال توسعه فراهم می‌کرد. ترکیب تولید انرژی کارآمد با منابع ارزان نیروی کار انسانی، شرایط مناسبی را برای کسبوکارهای بزرگ ایجاد کرد. اینگونه بود که کسبوکارهای بزرگ برخلاف کسبوکارهای کوچک، رشد می‌کردند.
در این دوران بود که فیلسوفانی مانند کارل مارکس دریافتند که این عصر صنعتی جدید در نهایت به سرمایه‌داری گسترده در سراسر جهان می‌انجامد.
دگرگونی وضعیت کسب و کار با پدیده اینترنت
اما وضعیت کسب و کار کماکان نیز دستخوش تغییراتی است. عامل مهم دیگری که در سالهای اخیر باعث دگرگونی تجارت و کسب و کار گشته است پدیده اینترنت است. با پیدایش و گسترش اینترنت، انقلاب شگرفی در چگونگی دسترسی به اطلاعات رخ داده است. بازارهایی که ۷ روز هفته و به صورت ۲۴ ساعته اقدام به انجام مبادلات و معاملات می‌نمایند، به وجود آمده‌اند.
با گسترش اینترنت حتی بازاریابی نیز دستخوش تحولات عظیمی شده است. تغییراتی که کاملا در تقابل بازاریابی سنتی و بازاریابی مبتنی بر فناوری قابل رویت هستند.
پیش‌بینی وضعیت کسب و کارها در آینده
چارلز هندی (Charles Handy) در زمینه کسب و کار کنونی در قرن ۲۱ می‌گوید:
ما در یک دوران ویژه به سر می‌بریم؛ در این دوران تغییراتی در شرایط کاری افراد رخ داده و می‌دهد که باعث می‌شود برخلاف گذشته بیشتر انسانها بیش از آنکه به سازمان‌های بزرگ وابسته باشند به کار مستقل یا پیمانکاری روی بیاورند!
جالب است بدانید که کسبوکارهای کوچک و بزرگ، تقریباً سهم برابری از تولید ناخالص داخلی را به اشتراک می‌گذارند. این یعنی کسب و کارهای کوچک و بزرگ، هر کدام تقریباً تأثیر خالص یکسانی بر اشتغال یک کشور دارند. البته برای دیدن سهم آنها در آینده باید منتظر ماند!
دیگر به جرات می‌توان اذعان داشت که موفقیت کسب و کارها به اندازه آنها بستگی ندارد و فقط به مدل فعالیت آنها وابسته است که نکات ریز و درشت بسیاری را شامل می‌شود.
بدون شک بهره گرفتن از خدمات مشاوره کسب و کار احتمال موفقیت کسب و کار را افزایش می‌دهد. ما در گروه صنعت‌سازان ملچ با ارائه خدمات متنوعی در تمام مراحل کسب‌و‌کار از طرح‌ریزی تا استانداردسازی و توسعه و بهبود در کنار سرمایه‌گذاران، کارآفرینان، مدیران و فعالان تمامی صنایع و کسب‌و‌کارها هستیم.
