صنعت غذا یکی از بزرگترین صنایع جهان است که توانسته با ایجاد اشتغال و فراهم کردن فرصت‌های کسب درآمد، بر معیارهای اقتصادی و اجتماعی تمامی کشورها تاثیر بگذارد. در این صنعت، کارخانه‌های صنایع غذایی به عنوان بخش بسیار مهم و فعال محسوب می‌شوند که به دلیل ایفای نقش برجسته خود، اثرات زیست‌محیطی چشم‌گیری به همراه دارند. در این مقاله به برخی از آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی می‌پردازیم.
آلودگی هوا و آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی:
کارخانه‌های صنایع غذایی با تولید هزاران تن از محصولات مختلف نان، لبنیات، گوشت و غیره و ذلک، سالانه عوامل زیادی را در هوا منتشر می‌کنند که می‌توانند برای ما و محیط زیست مضر باشند. تولید مواد شیمیایی از قبیل دی اکسید کربن، اکسید نیتروژن و سولفور دی اکسید حاصل از فرآیندهای تولید، باعث آلودگی هوای اطراف کارخانه‌ها می‌شود. به عنوان مثال: در سال 2019، تولید گوشت قرمز در جهان حدود 14% از تولید کل گازهای گلخانه‌ای را تشکیل داده است.
آلودگی آب و آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی:
کارخانه‌های صنایع غذایی نیاز به مصرف حجیمی از آب دارند. فاضلاب‌هایی که از این کارخانه‌ها به محیط زیست رهاسازی می‌شوند، غالبا شامل مواد شیمیایی و باکتری‌های بیماری‌زا هستند و طبیعتا می‌توانند منجر به آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی شوند و برای انسانها و حیوانات و جانوران مشکلات جدی ایجاد کنند. برای مثال: در شهر کابل، رودخانه کابل به دلیل آلودگی‌های ناشی از فاضلاب‌های صنعتی و عدم پالایش، به یکی از بدترین رودخانه‌های دنیا تبدیل شده است.
تخریب منابع طبیعی و اکوسیستم و آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی:
کارخانه‌های صنایع غذایی نیاز به استفاده از منابع طبیعی دارند و همین مورد می‌تواند به تخریب منابع طبیعی محیط زیست نیز منجر شود. به طور مثال: در برخی از نواحی دنیا و البته کشورمان، به دلیل تامین مواد اولیه کارخانه‌های فرآورده‌های گوشتی، پرورش و کشتار روزانه گاوها و گوسفندها باعث نابود شدن زمین‌های مرتعی شده است.
ضایعات و پسماندها و آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی:
کارخانه‌های صنایع غذایی احتمالا با تولید محصولات خود، با ضایعاتی همچون کاغذ، پلاستیک، شیشه و غیره روبرو می‌شوند. مسلما عدم دفع صحیح ضایعات و پسماند به‌جامانده می‌تواند منجر به آلودگی خاک و آب شود. به عنوان مثال: در سال 2018 یک شرکت محصولات لبنی در هند به دلیل رهاسازی پسماندهای صنعتی به رودخانه‌های محلی با جریمه سنگینی روبرو شد.
کمبود منابع آبی و آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی:
همانطور که گفتیم کارخانه‌های صنایع غذایی برای تولید محصولات خود به حجم قابل توجهی از آب نیاز دارند. متاسفانه با افزایش جمعیت و صنعت‌گرایی، دیگر منابع آبی کافی فراهم نیست. مثلا: پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهند که فعالیت‌های کمپانی کوکاکولا در هند آثار نامطلوب و منفی بر منابع آب زیرزمینی و بالتبع کشاورزی محلی داشته است. شرکت کوکاکولا بدین موضوع اذعان دارد که بدون دسترسی به آب شیرین، تجارت این کمپانی عظیم از میان خواهد رفت. به عنوان نمونه، تولید یک لیتر نوشابه گازدار در صنایع کوکاکولا مستلزم سه لیتر آب قابل‌شرب است و این مسئله به تنهایی گویای حقیقت ماجرا و نیاز مبرم این صنعت به منابع آبی است.
کارخانه‌های صنایع غذایی می‌توانند اثرات زیست محیطی دیگری نیز داشته باشند؛ منجمله: زوال خاک، تغییرات اقلیمی و نابودی حیات وحش.
به هر حال، صنعت غذا یکی از بخش‌های حیاتی اقتصاد است و تامین آن باید به گونه‌ای باشد که برای آینده نیز پایدار باشد. پیشرفت هر چه بیشتر در حوزه پایداری صنعت غذا، نیازمند همکاری و هماهنگی بین دولت، صنعت، آکادمیک و جامعه می‌باشد. لذا به نظر می‌رسد که مطالعات کامل در زمینه آثار زیست‌محیطی کارخانه‌های صنایع غذایی، شناسایی روش‌های بهبود وضعیت و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود، از اهمیت بسیاری برخوردار است و مسئولین و صاحبان کارخانه‌های صنایع غذایی می‌بایست فعالیت‌های خود را در زمینه پیشگیری از آثار منفی زیست‌محیطی ارتقا دهند.
ما در گروه صنعت‌سازان ملچ با ارائه خدمات متنوعی از قبیل مشاوره صنایع غذایی و آشامیدنی در تمام مراحل از طرح‌ریزی تا استانداردسازی و توسعه و بهبود در کنار سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و مدیران انواع واحدهای صنایع غذایی و آشامیدنی هستیم تا سهم خود را در بهبود صنعت غذای کشور و سلامت جامعه ایفا نماییم.
