یکسان بودن تقریبی برجسته کاری‌‌های ستون‌ها و دیوارهای تخت جمشید، نیایشگاه‌‌های مصری و یونانی و دیگر سازه‌‌های باستانی نشانگر این است که موضوع کیفیت از دیرباز نزد بشر وجود داشته است. حتی به استناد مدارک تاريخی، اين نظر را عنوان می‌كنند كه قدمت كيفيت و مباحث مرتبط با آن حداقل به 2000 سال قبل از ميلاد مسيح برمی‌گردد. به نظر شما اصول و مفاهیم کنترل کیفیت چگونه و از کجا مطرح شده‌اند؟ به نظر شما کدام کشور، بیشترین نقش را در این زمینه داشته است؟
گرچه به یک روایت می‌توان گفت که تاریخ کنترل کیفیت همزمان با پیدایش صنعت بوده است و بشر، همواره در صدد بهبود کیفیت محصولات و اختراعات بوده است اما این موضوع تا انقلاب صنعتی (در سالهای 1760 تا 1840) و تولیدات انبوه، خیلی جدی گرفته نشد و البته هنوز هم جز معدود کشورهای صنعتی پیشرفته مانند ژاپن و آمریکا و انگلیس، در بسیاری از کشورها در عمل، بهای چندانی به آن داده نمی‌شود، مگر کشورهایی که برای صادر کردن تولیدات خود ناچار به کاربرد آن هستند.
مفاهیم اولیه کنترل کیفیت از سالهای 1900 در دنیا مطرح شدند. در سال 1924 آقای والتر شوهارت، یک نوع نمودار آماری برای کنترل کیفیت و متغیرهای آن تهیه کرد و مورد استفاده قرار داد که در واقع، شروع استفاده از آمار در کنترل کیفی است اما کنترل کیفی به مفهوم واقعی آن تا سال 1937 جایگاه اصلی خود را در واحدهای تولیدی و مجامع علمی پیدا نکرد.
در سال 1937 و در طی جنگ جهانی دوم، برنامه‌ریزان ارتش آمریکا ضمن برخورد با نواقص فراوان در جنگ‌افزارهای خود و آگاهی از نقش بسیار حساس و ارزنده این جنگ‌افزارها در پیروزی و شکست یک ملت، اقدام به تدوین ویژگی‌های مختلف و موثر بر کیفیت ابزارهای جنگی و کنترل آنها در کارخانه‌های اسلحه‌سازی نمودند و هنگام خرید، این ویژگی‌ها را معیار ارزیابی و گزینش قرار دادند. بدیهی است که تولیدکنندگان اسلحه هم برای جلب رضایت مشتری و در نتیجه حفظ بازار فروش، معیارهای ارتش آمریکا را ملاک کار خود برای تولید قرار دادند. نتیجه این اقدام ارتش آمریکا از یک طرف منجر به پیروزی در جنگ جهانی دوم و سلطه این کشور بر بسیاری از کشورهای دنیا گردید و از طرف دیگر سبب پایه‌گذاری علم کنترل کیفیت در دنیا شد.
عکس العمل صنایع انگلستان نیز نسبت به روشهای جدید آماری، سریع و همه جانبه بود؛ بطوریکه تا سال 1937، در مورد محصولاتی از قبیل زغال‌سنگ، الیاف پنبه، منسوجات پنبه‌ای و پشمی، شیشه، لامپ، مصالح ساختمانی و محصولات شیمیایی از روشهای جدید کنترل کیفیت آماری استفاده شد.
پس از اتمام جنگ جهانی در سال 1942 انجمن کنترل کیفیت در آمریکا تاسیس شد و به ترویج این علم جدید پرداخت. از همان سال، اولین دوره‌های دانشگاهی کنترل کیفیت متداول شد و دانشگاه استانفورد آمریکا دوره‌های کوتاه مدت 10 روزه‌ای را برای نظامیان آمریکا به اجرا گذاشت. این دوره‌های آموزشی به تدریج گسترش یافت تا اینکه به آموزش‌های پیشرفته دانشگاهی در سطح بالای امروزی تبدیل شد.
در سال 1944 اولین مجله مربوط به کنترل کیفیت با عنوان Industrial Quality Control توسط انجمن ملی کنترل کیفیت آمریکا چاپ و منتشر گردید.
در سال 1950 ادوارد دمینگ (Edward Deming) که كنترل كيفيت آماری را از شوهارت آموخته بود، چند دوره سمینار در مورد روشهای آماری برای مهندسان ژاپنی و در مورد مسئولیت کیفیت برای مدیران ارشد اجرایی سازمان‌های بزرگ ژاپنی ارائه داد. حق التاليف كتابی كه براساس سخنرانی‌های وی تهيه شد به انجمن دانشمندان و مهندسان ژاپن تعلق گرفت و در برقراری جايزه دمينگ (از قدیمی‌‌ترین جوایز کیفیت در کشور ژاپن) مورد استفاده واقع شد.
با چاپ کتاب TQM به تالیف دکتر آرماند فایگنبام (Dr. Armand Feigenbaum) در سال 1951 تفکر ایجاد سیستم مدیریت کیفیت تام (جامع یا فراگیر) در دنیا عمومیت پیدا کرد. نظام كنترل تام از سال 1975 در بسیاری از شرکت‌های غیرتولیدی و خدماتی مورد استفاده قرار گرفت و از سال 1980 در بسیاری از واحدهای صنعتی از جمله صنایع غذایی به مرحله اجرا در آمد.
آموزش‌های رادیویی از سال 1956 و آموزش‌های تلویزیونی از سال 1969 متداول شدند و سرانجام نیز سازمان جهانی استانداردسازی، استاندارد ايزو 9000 را به عنوان مدل جهانی برای سیستم کیفیت معرفی کرد. پیش‌بینی می‌شود که در حال حاضر حدود یکصد‌و‌بیست هزار اثر درباره کنترل کیفیت در دنیا به چاپ رسیده باشد که متاسفانه سهم کشور ما در آن بسیار اندک است.
همانطور که گفتیم پیدایش کنترل کیفیت بر اساس ضرورت پرداختن به مساله‌ای بود که حقیر شمردن آن می‌توانست شکست یک ملت را در پی داشته باشد و اهمیت دادن به آن، برعکس.
ما در گروه صنعت‌سازان ملچ با تمرکز بر صنعت غذا، با ارائه خدمات متنوعی از قبیل مشاوره کسب‌و‌کار و مدیریت، مشاوره صنایع غذایی و آشامیدنی و همچنین مشاوره تخصصی راه اندازی رستوران و کافه تا آشپزخانه صنعتی و کیترینگ در کنار سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و مدیران کسب‌و‌کارها (حوزه تخصصی صنعت غذا) هستیم و تلاش خواهیم کرد سهم خودمان را در بهبود وضعیت کشور و سلامت جامعه بپردازیم.
