متاسفانه تشدید تنش‌های نظامی بین ایران و اسرائیل به یک درگیری مستقیم منجر شده است که بدون شک، علاوه بر تاثیرات سیاسی و اجتماعی، پیامدهای عمیقی بر اقتصاد ایران و حتی کسبوکارها در منطقه خواهد داشت. از نوسانات ارزی و اختلال در زنجیره تامین تا کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران، کسبوکارها با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه می‌شوند. ضمن آرزوی سلامتی و آرامش برای هم‌وطن‌های عزیز، در این مقاله به بررسی تاثیرات این جنگ بر کسبوکارها و ارائه راهکارهای عملی برای مدیریت بحران در زمان جنگ می‌پردازیم.
تاثیرات جنگ بر کسبوکارها
اختلال در زنجیره تامین و تجارت بین‌المللی
جنگ ایران و اسرائیل، به‌ویژه به دلیل اهمیت استراتژیک تنگه هرمز، می‌تواند جریان تجارت جهانی را مختل کند. هرگونه تهدید به بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت انرژی را به شدت افزایش دهد و هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل را بالا ببرد. لذا احتمال زیادی وجود دارد که صنایع وابسته به واردات مواد اولیه، مانند تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی یا صنایع شیمیایی، با کمبود مواد اولیه و افزایش هزینه‌ها مواجه می‌شوند.
نوسانات ارزی و تورم
بی‌ثباتی سیاسی و نظامی معمولا به کاهش ارزش پول ملی منجر می‌شود. احتمال زیادی وجود دارد که نرخ ارز در ایران به شدت تحت فشار قرار گیرد و این امر هزینه‌های وارداتی را افزایش خواهد داد.
کسبوکارهای کوچک و متوسط (SMEs) که به دلیل محدودیت‌های مالی کمتر انعطاف‌پذیر هستند، بیشترین آسیب را از نوسانات ارزی می‌بینند. این موضوع می‌تواند به کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و کاهش تقاضا منجر شود. شاید بتوان با استفاده از قراردادهای ارزی ثابت با تامین‌کنندگان یا تمرکز بر تولیدات داخلی برای کاهش وابستگی به واردات، ریسک‌های موجود در شرایط بحرانی زمان جنگ را کاهش داد.
کاهش سرمایه‌گذاری و اعتماد بازار
به طور کلی جنگ و نااطمینانی‌های مرتبط با آن، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را به شدت کاهش می‌دهد. سرمایه‌گذاران معمولا در شرایط بی‌ثباتی، منابع خود را به بازارهای امن‌تر منتقل می‌کنند. لذا استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا که به جذب سرمایه نیاز دارند، با مشکلات جدی مواجه می‌شوند. همچنین، کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان می‌تواند به کاهش فروش منجر شود.
تهدیدات سایبری و زیرساختی
حملات سایبری و هدف قرار گرفتن زیرساخت‌های حیاتی، مانند شبکه‌های برق و ارتباطات، از دیگر پیامدهای جنگ است. این حملات می‌توانند عملکرد کسبوکارهای آنلاین و حتی صنایع سنتی را مختل کنند. کسبوکارهای دیجیتال، از جمله پلتفرم‌های تجارت الکترونیک، ممکن است با قطعی اینترنت یا نقض امنیت داده‌ها مواجه شوند. شاید بتوان با سرمایه‌گذاری در سیستم‌های پشتیبان (مانند سرورهای محلی) و تقویت پروتکل‌های امنیتی سایبری، ریسک‌های موجود در شرایط بحرانی زمان جنگ را کاهش داد.
اقدامات کلیدی برای کسبوکارها در زمان جنگ
برنامه‌های اضطراری تدوین کنید
برای سناریوهای مختلف، از جمله قطعی زیرساخت‌ها یا کاهش شدید تقاضا، برنامه‌ریزی کنید. این برنامه‌ها می‌توانند شامل ذخیره‌سازی مواد اولیه، تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان و ایجاد منابع مالی اضطراری باشند.
حفظ نقدینگی کنید
در شرایط بحرانی، حفظ نقدینگی از هر تصمیم پرریسک دیگری مهم‌تر است. لذا در مرحله اول پیشنهاد می‌شود در صورت امکان، مقداری از سرمایه را به دارایی‌های امن مثل طلا اختصاص دهید، اما از ورود هیجانی به این بازارها خودداری کنید. البته شاید پتانسیل و فرصت‌های تولید، مثل تولید مواد غذایی اساسی، در زمان جنگ و شرایط بحرانی نیز وجود داشته باشند اما در حال حاضر باتوجه به شرایط کشور توصیه نمی‌شود؛ مگر اینکه سرمایه‌گذاری‌هایی بسیار حساب‌شده و با احتیاط انجام دهید.
مدیریت منابع انسانی در شرایط بحران داشته باشید
کارکنان در شرایط جنگی ممکن است با استرس روانی و نگرانی‌های مالی مواجه شوند. بهتر است با ارائه حمایت‌های روانی، انعطاف‌پذیری در ساعات کاری و تضمین امنیت شغلی، بهره‌وری نیروی انسانی را حفظ کنید. بدون شک، در زمان جنگ و در شرایط بحرانی، توجه به سلامت روانی کارکنان و حمایت از آنها اهمیت زیادی دارد.
با شرایط جدید و مطابق اولویت‌بندی نیازهای مشتریان در زمان جنگ سازگار شوید
فراموش نکنید که کسبوکار بر دو اصل تقاضا و عرضه استوار است. پس در زمان جنگ و شرایط بحرانی، باید استراتژی‌ها و برنامه‌های کسبوکار خود را با توجه به تغییرات و نیازهای جدید مشتریان در زمان جنگ تطبیق دهید. درک نیازهای فعلی مشتریان و ارائه محصولات و خدمات مناسب در این شرایط، از اهمیت بالایی دارد. حتی اگر لازم است، در استراتژی قیمت‌گذاری خود، بازنگری کنید و قیمت‌گذاری محصولات و خدمات کسبوکار / سازمان خود را با توجه به شرایط بازار و قدرت خرید مشتریان تنظیم کنید.
محتوای مناسب تولید کنید
تولید محتوای مرتبط و مفید برای مشتریان و مخاطبین، به حفظ ارتباط با آنها و افزایش آگاهی از برند کمک می‌کند. لذا از این موضوع غافل نشوید و کاری کنید که در ذهن مشتریان و مخاطبین خود، ماندگار شوید.
با مشتریان خود، در ارتباط باشید
فراموش نکنید که حفظ ارتباط با مشتریان فعلی و ارائه خدمات مناسب به آنها، می‌تواند به حفظ وفاداری مشتریان و جذب مشتریان جدید کمک کند.
به صورت مستمر، بازار و رقبا را رصد کنید
از رصد مستمر بازار و رقبا غافل نشوید؛ چراکه بررسی و پیگیری تغییرات بازار و اقدامات رقبا، برای اتخاذ تصمیمات مناسب ضروری است.
از فرصت‌ها استفاده کنید
جنگ، یک تهدید و بحران است اما در نظر داشته باشید که هیچ تهدیدی وجود ندارد و فقط باید از زاویه متفاوتی به موضوع نگریست. با تغییر زاویه دید به تهدید، می‌توان آن تهدید را به فرصت تبدیل کرد. در زمان جنگ و شرایط بحرانی نیز ممکن است فرصت‌های جدیدی برای کسبوکارها ایجاد شود که شناسایی و استفاده از آنها می‌تواند به بقا و رشد کسبوکار کمک کند. پیشنهاد می‌شود جلسات طوفان ذهنی برگزار کنید و فرصت‌های موجود در کسب‌و‌کارتان را شناسایی کنید و از آنها بهره بگیرید.
هزینه‌های غیر ضروری سازمان را کاهش دهید
بدون شک، در زمان جنگ و شرایط بحرانی، کاهش هزینه‌های غیرضروری می‌تواند به حفظ منابع مالی کمک کند.
از مشاور بهره بگیرید
در نظر داشته باشید که مشاوره مناسب، می‌تواند تا 70% احتمال موفقیت را افزایش دهد. لذا توصیه می‌گردد که در صورت نیاز، از کارشناسان و متخصصان برای اتخاذ تصمیمات مناسب کمک بگیرید.
امید، روشن‌ترین چراغ ماست.
ما در گروه صنعت‌سازان مِلِچ با ارائه خدمات متنوعی از قبیل مشاوره در کنار سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و مدیران کسبوکارها و سازمان‌های درون کشورمان هستیم.
